این مقاله اثر آزاد سازی بازار مالی بر نقدینگی بازار سرمایه را در دوره 1990-2008 برای برخی کشورهای منطقه منا با استفاده از روش داده های تابلویی بررسی می نماید. از شاخص سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان شاخص آزاد سازی مالی استفاده شده است. نتایج بررسی حاکی از وجود رابطه مثبت بین آزاد سازی بازار مالی و نقدینگی بازار سرمایه است. اما این اثر در کشورهای مورد بررسی بسیار اندک می باشد. از دلایل عمده آن می توان به بی ثباتی اقتصادی و محدودیت های ورود سرمایه گذاران خارجی در بورس و انتشار اوراق بهادار به خارجیان در این کشورها اشاره نمود. به نظر می رسد قبل از آزاد سازی بهتر است ضمن ایجاد ثبات اقتصادی، زیر ساخت های مقرراتی و احتیاطی لازم برای انتشار اوراق بهادار به خارجیان را در کشور ایجاد نمود.

رفتارسرمایه گذاران حقیقی متاثر از خصوصیات رفتاری، دانش مالیو چگونگی واکنش آنها در مواجه با رخدادهای مالیمی باشد. هدف از پژوهش حاضر، طراحی مدلی از ویژگی هایرفتاری و دانش مالی سرمایه گذاران حقیقی بر رفتار مالی آن ها در بازار سرمایه است. این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر روش نظریه زمینه یابی[i]است. با استفاده از نمونه گیری تصادفیبه روش" گلوله برفی[ii]" با 20 نفر از اساتید رشته های حسابداری، مدیریت بازرگانی و مالی در دانشگاه های کشور و مدیران و کارشناسان ارشد تالار بورس تهران، مصاحبه عمیق انجام گرفت. خصوصیاترفتاری و دانش مالی سرمایه گذاران حقیقی بر رفتار مدیریت مالی دارای 18 بعد بهشرح 1. باورهای شخصی، 2. ویژگی های شخصیتی، 3. خصوصیات رفتاری، 4. دانش مالی، شرایط زمینه ای 5. ارزش های شخصی و اجتماعی، 6. عوامل هیجانی، 7. اطلاعات و آگاهی، 8. هوش مالی، شرایط مداخله ای 9. مؤسسات مالی، 10. ارتباط کلامی، 11. اضطراب مالی، 12. تورش های رفتاری، راهبرد 13. مدیریت ریسک، 14. تصمیمات سرمایه گذاری، 15. آموزش دانش مالی و پیامد 16. سودآوری سرمایه گذاری، 17. امنیت مالی و 18. رضایت سرمایه گذاران می باشد. یافته ها نشان می دهد رفتار مالی سرمایه گذاران در قالب این مدل روند تصمیمات آنان در بازار سرمایه را پیش بینی پذیر نموده است. بکارگیری مدل خصوصیات رفتاری و دانش مالی سرمایه گذاران حقیقی بر شناخت رفتار مالی در بازار سرمایه ایران، بسیار مهم به نظر می رسد.

باتوجه به تغییرات پویا درمحیط های اقتصادی، خصوصا در حوزه بازارهای مالی که از پیچیدگی خاصی برخوردار است، بهبود دانش مالی سرمایه گذاران بعنوان یکی از زیر مجموعه های سوادمالی، یک ضرورت به نظرمی رسد تا سرمایه گذاران بتوانند تصمیمات آگاهانه تری اخذ نمایند. این امر به خوبی ضرورت تحلیل وپژوهش دراین زمینه و وا کاوی موضوع سواد مالی را روشن می نماید. بنابراین مساله اصلی دراین پژوهش به این صورت است که، سواد مالی سرمایه گذاران خرد در ایران چگونه باید اندازه گیری شود و الگوی بومی توسعه سواد مالی سرمایه گذاران خرد در ایران چگونه است؟ برای این منظور، مدل جامعی برای ادغام و یکپارچه سازی دانش، رفتار و نگرش مالی طراحی می شود . دراینراستادر پژوهش حاضر از رویکرد پژوهش کیفی استفاده شده که در روش کیفی ازروش نظریه داده بنیادی گراندد تیوری استفاده شده است. جهت تحلیل داده های کیفی از روش مقایسه مداوم درطی سه مرحله کدگذاری باز، محوری وانتخابی استفاده شده است. یافته های کیفی تحلیل شده ودرپایان پس از نتایج فوق؛ الگوی سنجش سواد مالی بر اساس سنجه های 1) نگرش؛ 2) دانش و فهم مالی؛ 3) مهارت؛ 4) آموزش، اطلاعات و اطمینان؛ 5) اطلاعات عمومی فردی تعیین شد. همچنین در ادامه رویکرد گراندد تیوری، کدگذاری انتخابی صورت گرفت و فرضیات مطالعه بر اساس مدل پارادایمی سواد مالی تدوین گردید تا عوامل تاثیر گذار بر سواد مالی سرمایه گذران خرد بازار سرمایه ایران مشخص گردد.

در این پژوهش به بررسی مشخصه های استرس مالی که مطابق با ادبیات پژوهش شناسایی شده اند، شامل عدم اطمینان سرمایه گذاران به ارزش بنیادین دارایی های مالی، عدم تقارن اطلاعاتی، عدم تمایل سرمایه گذاران به نگهداری دارایی های ریسکی و عدم تمایل سرمایه گذاران به نگهداری دارایی های غیرنقد، در قالب 4 فرضیه، پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی و همبستگی است و برای بررسی رابطه میان متغیر مستقل و وابسته از روش آماری رگرسیون چند متغیره استفاده شد. در ادامه به منظور آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از اطلاعات مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، از طریق روش نمونه گیری حذفی، 95 شرکت (در قالب 5700 مشاهده شرکت- ماه) به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. در نهایت نتایج پژوهش حاضر با تایید کلیه فرضیه ها نشان می دهند، متغیرهای فوق الذکر به عنوان مشخصه های استرس مالی در بازار سرمایه ایران می باشند.

افزایش شکاف بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت ها موجب انجام تحقیقات متعددی در زمینه شناسایی عوامل حذف شده از صورت های مالی شرکت ها شده است. از جمله عواملی که بر ارزش شرکت ها اثر می گذارد ولی در صورت های مالی ارائه نمی شود، ارزش برند، ارزش سرمایه فکری و... است. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت ها می پردازد. برای بررسی سرمایه فکری از روش ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری که توسط پالیک در سال 2000 پیشنهاد شد، استفاده شده است. ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری کارایی سه نوع از داده ها را اندازه گیری می کند: سرمایه بکار گرفته شده (مالی و فیزیکی)، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری این مطالعه بصورت تحلیلی اثرات جداگانه از کارایی سرمایه شامل کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری و کارایی سرمایه بکار گرفته شده (فیزیکی) بر ارزش بازار و عملکرد مالی را برای 90 شرکت طی سال های 1389-1385 به روش رگرسیون مورد آزمون قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد رابطه بین ضریب کارایی سرمایه فکری و ارزش بازار (نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری) معنادار نیست این یافته تحقیق وجود شکاف فزاینده بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت ها را تایید می کند. و همچنین نتایج حاصل از آزمون های به دست آمده بیانگر این است که ضریب کارایی سرمایه فکری تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد مالی (نرخ بازده دارایی ها) شرکت دارد.

نقدشوندگی یکی از ویژگی های مطلوب بازارهای رقابتی و عبارت از قابلیت خرید و فروش دارایی درکمترین زمان و هزینه ممکن است. یکی از مسائل اساسی در سرمایه گذاری، میزان نقدشوندگی دارایی هاست. پژوهش حاضر به بررسی نقدشوندگی بازار سرمایه در شرایط بحران مالی پرداخته است که در این راستا به بررسی بازار سرمایه در دو سطح درون شرکتی و برون شرکتی پرداخته شده است. هدف اصلی از نگارش پژوهش حاضر، یافتن تاثیر و رابطه بحران مالی بر روند نقدشوندگی بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1388 تا 1392 می باشد. فرضیه های پژوهش به واسطه روش های اقتصادسنجی و به وسیله نرم افزار STATA و روش پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از آزمونهای رگرسیون چند متغیره برای تعیین معنادار بودن ارتباط بین متغیرها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده یک رابطه منفی معنی دار بین محدودیت مالی و نقدشوندگی بازار سهام می باشد.همچنین بین بحران مالی و نقدشوندگی رابطه معنی داری وجود ندارد.

تحقیقات توسعه محصولات مالی جدید در بازارهای سرمایه کشورهای اسلامی و ایران غالبا بر طراحی فنی و شرعی محصولات متمرکز بوده و از رویکرد بازاریابی به توسعه محصول جدید غفلت ورزیده اند. هدف این تحقیق، کشف مقوله های مهم و تعیین روابط میان آنها جهت ارایه مدل توسعه محصولات مالی جدید در بازار سرمایه ایران با رویکرد بازاریابی است. در این پژوهش کیفی، برای طراحی مدل تحقیق از استراتژی نظریه داده بنیاد استفاده شد. برای شناسایی خبرگان دانشگاهی-اجرایی موضوع در بازار سرمایه از نمونه گیری نظری و گلوله برفی استفاده شد و پس از انجام 14 مصاحبه، اشباع نظری حاصل شد. داده ها در نرم افزار word پیاده سازی و با استفاده از نرم افزار maxqda تحلیل شد. داده های تحقیق (712 نکته توصیفی) در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد که مدل نهایی از 6 مقوله اصلی، 20 زیرمقوله و 129 مفهوم اصلی تشکیل شده است. بیشترین فراوانی مفاهیم به ترتیب مربوط به شرایط مداخله گر (69 کد)، شرایط علی (15 کد)، راهبردها (13 کد)، شرایط زمینه ای (12 کد)، پدیده محوری و پیامدها (هر کدام 10 کد) بود. "مراحل" توسعه محصول مالی جدید به عنوان پدیده محوری تشخیص داده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مدیران و سیاستگذاران بازار سرمایه برای توسعه موفقیت آمیز محصولات و ابزارهای مالی جدید باید به همه مقوله های شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها توجه کنند و با رویکرد بازارگرا و چندگانه، مراحل شناسایی شده برای توسعه محصول مالی جدید را طی نمایند.

بازار سرمایه یک نمونه از جامعه بشری است که در این جامعه شبکه ای از معامله گران وجود دارد. نگاه جامعه شناسی به بازار سرمایه به دلیل وجود همین معامله گران به عنوان کنشگر می باشد که بر روی هم اثر میگذارد. از اینرو در این پژوهش به دنبال شاخص های مناسب تحلیل بازار سرمایه برمبنای رویکرد جامعه شناسی هستیم. پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی-پیمایشی است. با توجه به گسترده بودن جامعه آماری حجم نمونه ای به تعداد 150 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش از فعالین بازار سرمایه مورد سنجش قرار گرفت و برای تمامی افراد پرسشنامه ارسال شد. داده های حاصل از اجرای پژوهش دردو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت سپس در نرم افزار SMART PLS به صورت معادلات ساختاری مدل سازی شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که عواملی از جمله سواد مالی، ادراک ریسک، احساسات، ارزش پول و مادی گرایی شاخص های مناسب تحلیل بازار سرمایه با نگاه به جامعه شناسی بازار مالی هستند.